| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Ang Ordinaryong Baroganan Apan Dili Mabanggi

Page history last edited by PBworks 16 years, 2 months ago

Ang ordinaryong baroganan apan dili mabanggi

Ni MERRIAN PIQUERO SOLIVA

 

KADAGHANAN kanato nalimot na sa paggahin og panahon sa atong kaugalingon (bisan lang unta sa usa ka gutlo) tungod sa atong rason nga daghan kaayo kita og giatubang, sa Iningles pa, priorities nga dili mahimong atong biyaan. Apan dili ikalimod nga kining tanan natong gihinganlan puro lang mga materyal nga butang aron kita mabuhi ug manginabuhi.

 

Apan nakapangutana na ba kaha kita kon pila ka oras ang atong gigahin sa atong kaugalingon? Ang Diyos naghatag kanato og 24 oras ug kini kinahanglan nga gamiton sa maayo (nga diin walay usa nga molabaw ug magpaibabaw o kaha mapailadman). Tinuod, dili ko kahatag og tubag nga punting niini tungod kay nagkalahi man ang atong pagpadagan sa kinabuhi.

 

Matod pa sa uban, gitawag nila kini sa Latin og infinitum kay nagasimbolo man sa numero 8. Tungod kay ang 24 ka oras gibahin nga patas makatulo aron mamahimong walo. Ang walo ka oras alang sa atong trabaho; ang laing walo alang sa pagpahulay ug pagkatulog. Ug ang laing walo alang sa paghatag pagtagad sa atong Labawng Makagagahom, alang sa paghatag sa atong pasalamat sa mga grasya nga gihatag kanato ug ingon man sa patas nga pagbahin alang sa atong kaugalingon, pamilya ug higala.

 

Sa among panimuyo, kabahin na matag semana ang paggahin og usa ka adlaw aron paghisgot sa mga kalamboan ug kaparotan sa kinabuhi. Amo kining pagahimoon bisan asa, sa balay o kaha sa usa ka lugar nga diin haduol kami sa kabuhatan.

 

Usa sa among lakaw niadtong bulan sa Oktubre ning maong tuig, mao ang pagbisita sa umahan nila ni Nene ug Jun Ordinario didto sa Quinapon-an, lungsod sa Antequera, Bohol. Ang panahon niadtong tungora dili kaayo maayo kay usahay moulan dayon init. Apan kining maong panahon wala makapugong sa among pagbisita kanila.

 

Pagpadulong pa lang didto, dili na sayon tungod kay dangog kaayo ang da’n ug nanggimaw na ang mga bato daw gahulat lang sa pagpungil kanila. Daghan kaayong likoon ug ang agianan tungason ug bunghogon diin makapangutana ka gayod kon pila pa man diay ka pagliko-tungas-bunghog aron makaabot sa ilang umahan.

 

Kon lain pa lang seguro ang akong nakauban niadtong tungora, seguro kapoyon na sa pagsige og tubag sa daghan nakong pangutana. Apan bulahan kaayo ko kay mainantoson man kaayo ang akong kapikas sa paghatag og panahom sa akong mga pangutana (tungod kay sige na man siyag balik didto).

 

Human sa daw bawod nga dalan, miabot ra gyod mi sa among destinasyon nga mao ang umahan sa mga Ordinario. Dili gayod mapugngan nga makadayeg ka sa maong lugar. Daghan kaayong talan-awon nga imong malantaw. Ang unang misugat kanako mao ang galaray nga binhi nga gibitay sulod sa balay. Daw mga kuyabog nga nangumbabit ug anindot kaayong sud-ongon kay daghan man kini. Gikan sa mais, humay, trigo, batong ug uban pa. Kataposan nakong pagkakita niining maong talan-awon niadtong milabayng duha na ka dekada kapin. Kini panahon pa lang sa akong pagka bata kay lagi anak man ko og usa ka mag-uuma.

 

Ang magtiayon uban sa ilang anak nga si Ondoy ug mga pag-umangkon, kada adlaw atua sa ilang umahan aron pagtikad niini. Kon akoy pasultihon, usa sila ka modelo nga pamilya ingon man sa pagpadagan sa ilang umahan tungod kay dili man nila ibaylo ang ubang mga kalihokan kay nalambigit na man sila pag-ayo niini.

 

Ubang talan-awon mao ang mga mananap nga anaa sa palibot sama sa iring, iro, rabit, piso ug manok, diin ilang gikonsiderar nga duwaanan ang ilang panimalay, daw tawo nga sakop sa pamilya nga sulod-gawas lang sa panimalay – walay utlanan! Ang alibangbang nga gibutang sa net mikiay-kiay sa paglupad, daw malipayon kaming giabiabi panahon sa iyang pagpangitlog.

 

Sa pagsuroy-suroy nako sa umahan, dili gayod ikalimod nga makatandog kini sa atong kahiladman. Ang basang lunhaw nga dahon miabiabi pag-ayo diin makapangagho ka sa pag-ingon – ‘pagkaanindot ba gayod sa kinaiyahan.’ Gawas pa niini, ang pagsayaw sa dahon dala sa hangin usa na ka therapy sa atong hago nga mga mata ug lawas sa atong inadlaw nga buluhaton sa pagpakabuhi. Ang taghoy sa mga langgam nakahatag kanako og kahigayonan sa paghunahuna sa kaniadto. Inubanan sa nangalimyon nga baho sa bag-ong giani nga humay – mikompleto gayod sa akong paghanduraw sa umahan sa akong ginikanan.

 

Unsa pa kahay atong gipangita? Baboy? Sila adunay gibuhi nga baboy nga ilang gibase lang sa ordinaryong pamaagi o Natural Farming System (NFS). Aduna usab silay mga itik, coi ug tilapia nga sadya kaayong nanaglangoy-langoy sa tin-aw nilang punong.

Unsa man gayod ang nakahimo sa Ordinario Farm nga ekstra-ordinaryo? Aw, unsa pa, kini mao ang dili mabanggi nilang pagsubay sa kinaraan ug natural nga pamaagi sa panguma. Matod pa ni Jun, mapagarbohon siyang mosiyagit nga siya usa gayod ka mag-uuma sa tibuok niyang kasingkasing ug pagka tawo.

 

Inubanan sa iyang prinsipyo nga binase sa MASIPAG (Magsasaka at Siyentipiko para sa Pag-unlad ng Agrikultura) diin ang dedikasyon, kusog ug pagpaningkamot sa usa ka mag-uuma mohatag og usa ka malahutayon nga produkto o abot ug sibo kini sa himsog ug natural nga pamaagi. Dugang pa, mapabalik pa gayod ang karaang mga klase sa binhi nga maoy gitisok sa atong katigulangan. Ang MASIPAG diay usa ka non-governmental organization, diin usa kini ka pundok o network sa mga mag-uuma ug agriculture scientists.

 

Makaingon gayod ako nga ang umahan sa mga Ordinario puno sa singot ug pag-antos inubanan sa dakong pagpaningkamot ug gugma niini. Tungod kay ming-uyon man sila sa Permaculture Ethics (ang permaculture – usa ka terminolohiya nga gimugna sa duha ka Australian niadtong 1970 nga sila si Bill Mollison ug David Holmgren diin ilang gihiusa ang pulong permanent agriculture ug permanent culture) nga magahatag og usa ka luna sa kinatibuk-ang kalangkoban sa tanang butang nga magsilbing tinubdan sa malahutayong pagpanginabuhi base sa kabuhatan dili lang sa kaugalingon ug panaglahi.

 

Kini nga ethics nagalangkob sa: 1) pag-amuma sa kalikopan apil na niini ang buhi ug dili, mga tanom, hayop, yuta, tubig ug hangin. 2) pag-amuma sa katawhan, diin nagapakuyanap sa kakugi ug katungdanan sa palibot, langkob na niini ang kakuhaan sa mga mihuras alang sa atong kabuhian. 3) pagdumala sa limitasyon sa pagkaon ug populasyon – diin ihatag o pabayloan ang mga sobra isip paghatag sa sobrang oras, hinagoan, kuwarta, kahibalo ug kusog kun energy aron pagkuha sa usa ka tumong nga mao ang pag-amuma sa kalikopan ug katawhan.

 

Ang permaculture mihatag og dakong pagtagad sa batakang life ethics diin mihatag kini og dakong pagtagad ug pagtahod sa kamahinungdanon sa tanang buhing butang.

 

May mga higala nga magkomedya sa pag-ingon: kon gusto ka og bahalina, adunay dugos; kon mangita ka og tilapia, adunay organic nga humay ug mais; kon ganahan kag alibangbang, adunay mga buwak … apan sa kinauyokan sa kinaiya, ang mga Ordinario daghan gayod kaayog ikatanyag ug ikaalagad.

 

Makaingon gayod ako nga dili makompleto ang imong pagbisita sa umahan sa mga Ordinario kon dili ka makatagamtam sa usa ka baso nga bahalina. Kon ang mga kompaniya sa ilimnon ming-angkon nga ang ilang bino aged in oak barrels, ang bahalina usab sa mga Ordinario maayo kaayong gipahinog o aged underneath the holy ground (ang karaan natong igsoon -- yuta). Ang sakto kaayo nga pagka aplod-lamian sa iyang bahalina nga miuyon pag-ayo sa panahon nga daw sama sa lala nga moaginod gilayon sa imong dugo aron sa pagpahupay sa katugnaw. Dili man gyod ko manginomay, apan sa pagkatilaw pa lang nako – ingog sama kalami sa usa ka red dry wine – hagtik, tanlas ug lami igo nga mopagimok sa atong utok ug kalawasan diin moresulta na unya sa bibo kaayong panagkukabildo. Whew! Mao kadtoy unang higayon diin ang akong kapikas nakasud-ong kanako nga nakainom.

 

Tungod lagi kay dili man estado ang panahon, dugay ming nakauli kay nag-ulan man ug nindot kaayo lantawon ang iyang binuhi nga alimukon nga nanaglumba og kaligo sa ulan. Haaaayyy! Sa maong kasinatian, nangabadbad gayod ang bug-at nga balatian nga milimin sa akong galamhan inubanan sa bag-ong mga kahibalo nga nakat-onan – diin, mahinamon na usab akong mobisita pag-usab sa ilang umahan. Sa mga Ordinario… padayon! Cheers! tatak Special-Extra-Ordinario!—

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.