S D Tecson Bantogang Radio Broadcaster sa Sugbo


Ni ERNESTO A. AMATIAGA

Mambaling, Dakbayan sa Sugbo

Bismag 09-23-09

 

NING bulan sa Septiyembre nga gilusad ang newscaster’s month pagyukbo ug pag-ila sa katakos ug kamasaligan sa mga tigbalita sa kahanginan, nakahigayon kining tagsulat sa paghandom kang Segundino Devibar (S.D. Tecson), kadtong nabantog nga banggiitang magsisibya ug komentarista sa radyo sa Sugbo.

Sa kait-on, katin-aw ug katanlas paminawon ni S.D. Tecson nga mopahigayon sa paglitok sa kaugalingon tang dila, ang kinabag-an sa katilingbang makiradyo, nakatuaw sa pag-ingon:

 

"Hitupngan man ugaling ang abilidad ni S.D. Tecson sa pagpanibya, apan lisod na nga hilabwan!" Sanglit, si S.D. Tecson gihangop sa pag-ila nga labing dungganong magsisibya sa radyo sa Sugbo human sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan hangtod sa mga tuig nga gipakanaog ang Balaod Militar sa Pilipinas.

 

Ang labok ug abilidad ni S.D. Tecson sa pagpangradyo, naingon sa bukubuko sa isdang kumi nga mitapot sa kasingkasing ug panumdoman sa katawhan lukop Kabisay-an ug Mindanao, gumikan sa kahapsay ug kalarino niyang molitok sa atong Binisaya.

 

Kon aduna may kala ug kahalang sa kamatulisokon sa iyang way pagpinig nga pagkastigo sa tawo o mga tawo nga nakahimog salawayong buhat, ang mga pulong nga iyang gigamit pulos gayod limpiyo (way balikas), way pagpasipala ni pagtampalas nga gipasubay pagpahaom sa lagda sa hustong pagpanibya nga nagtamod sa kabililhon sa tawhanong katungod.

 

Ato usab nga malingi kadtong maanindot ug matahom nga mga pulong nga iyang gigamit pagtuboy sa kaligdong sa tawo o mga tawo nga nakapakitag dalaygong buhat sa katilingban.

 

Si S.D. Tecson dako usab og pahat sa gikatampo alang sa kalamboan sa mga drama sa kahanginan, diin daghang artista nga nangahimong mga direktor sa radyo ug telebisyon nga napasar sa iyang pagdumala, sama nilang Inday Nita Cortez Daluz, Esterlina Colina (inahan ni Konsehal Edgardo Colina Labella), Ester Alferez, Prescila Raganas, Cora Rosales, Emil Rizada, Ben Zubiri, Riel Ylaya, Undo Ycong, Tinoy Quilantang, Tony Rabanes, Teofy del Mar, Larry Abelgas, ubp. Ug gawas sa kulturanhong kaugmaran, nahilansang usab sa kasigo sa alimpatakang Sugboanon ang sulundon niyang pag-alagad sa kagamhanan sa Dakbayan sa Sugbo, isip kalihim ni kanhi Mayor Leandro Tojong.

 

Natawo si S.D. Tecson sa magtiayong Angel Tecson, kanhi mayor sa lungsod sa Malabuyoc, Sugbo ug Calixta Devibar kaniadtong Hulyo 10, 1912 sa gihisgotang dapit. Ang iyang kapikas mao si Olimpia Regis Alesna ug gitugahan silag tulo ka anak, Delano, usa ka manlalaban nga miagi usab pagkamayor sa Malabuyoc; Armand, usa ka doktor; ug Manon, usa ka registered pharmacist.

Sa wala pa moulbo ang Ikaduhang Gubat sa Kalibotan, si S.D. Tecson mao ang publikador ug editor sa Kaliwat. Ang Kaliwat usa ka mantalaang lunlon Binisaya nga nagpadagan pagsabwag og taho sa nagkalainlaing panghitabo sa palibot. Nagtangag usab ang gihisgotang mantalaan og mahinungdanong mga artikulo, gumalaysay ug uban pa.

Sa tuig 1948, nasiplatan sa kadagkoan sa Manila Broadcasting Corporation ang katakos ni S.D. Tecson. Nakita nila ang abilidad ni S.D. Tecson nga usa ka malig-ong materyal sa ilang tukorong estasyon sa radyo sa Sugbo, ang KZRC, isip sangang estasyon sa KZRC sa kaulohan. Nakaplagan sa taga MBC nga larino ug may kahanas molitok sa Binisaya si S.D. Tecson ug adunay talagsaong kalidad ang iyang tingog. Ang KZRC sa Sugbo, sa ngadto-ngadto giusab nga DYRC, ang unang estasyon sa radyo sa Sugbo.

Gikan sa pagkalingkod ni S.D. Tecson, isip radio broadcaster, misugod usab sa pagkuyamang ang hangop sa pagdalayeg sa katawhan kaniya. Dili kasagaran ang iyang tingog ug estilo pagdeliber sa iyang hinashasang Binisaya. Misikat siya sa iyang "Mga Balitang Buhi".

Nahimong garbo si S.D. Tecson sa mga Sugboanon sa mait-on niyang alinghuna nga nagsugod sa pag-ag-ag sa mainit nga mga isyu sa panahon, sabak sa iyang tulumanong "Pulso sa Katilingban", "A La Toro ug Tabi Eskina".

Sa kalamboan nga naani ni S.D. Tecson sa pangradyo, gihatagan siyag study grant sa Estados Unidos ni US President John F. Kennedy alang sa dugang pagtuon sa Radio and TV Broadcasting sa 1962 sa Syracuse University, U.S.A.

Nahitala usab sa kasaysayan sa pangradyo ang pagkapili ni S.D. Tecson nga presidente sa Kapisanan Ng Mga Brodkaster sa Pilipinas (KBP), Cebu Chapter.

Laing mahinalangpong pasidungog mao ang paghilansang sa iyang ngalan sa halapad nga hawanan sa kabantog (Hall of Fame) kaniadtong Enero 30, 1988 nga nag-ila ug nagtahod sa iyang pagpalambo ug pagpalipang sa industriya sa pangradyo sa Sugbo.

Sa dugang pagsunod sa makuting tunob sa bulawanon niyang kaagi nga nagalangkob sa iyang pagka prodyuser ug direktor sa mga drama sa kahanginan, gihatagan siya og magilawng sapot sa pasidungog. Gisul-oban siya og usa ka Taliwanong Pasidungog kun Posthumous Award nga nagatangag og usa ka matahom plake atol sa gilusad nga Yukbo sa Kagahapon nga gipasiugdahan sa World Broadcasting Corporation kaniadtong Agosto 15, 1993.

Ang labing mabulokong hangop nga miyukbo sa pag-ila sa dakoang tampo ni S.D. Tecson pagpalipang sa atong pinulongang Binisaya mao ang paglungtad sa iyang hamiling ngalan pinaagi sa pagbunyag og S.D TECSON STREET sa usa sa mga karsada sa Dakbayan sa Sugbo. Ang naasoyng pasidungog gitukawan sa pagpanday sa Dagang Foundation, Inc., kapunongan sa mga magsusulat sa pinulongang lumad Sugboanon nga nangunay pagduso og resulosyon sa konseho sa Dakbayan sa Sugbo alang sa maong katuyoan, aron dili mapapas sa bungbong sa kasaysayan ang ngalan, hiyas ug kinabuhi ni S.D. Tecson sa natad sa pangradyo ug panulat. Kay gawas sa talagsaong abilidad ni S.D. Tecson sa pangradyo, nahituboy usab ang iyang gugma sa panulat nga atong mabasa sa People’s Journal, The Freeman, Cebu Morning Times (defunct) ug Bisaya.

Ang naasoyng kalye kon S.D. TECSON STREET anaa mahimutang sa kilid sa simbahan sa parokya ni Señor San Roque tadlas paingon sa University of Cebu (UC), Mambaling Campus, nga giuyonan sa sesyon sa Sangguniang Panglungsod sa Dakbayan sa Sugbo kaniadtong Hunyo 16, 1999.

Ang pag-uyon sa Cebu City Council sa resolusyon sa DFI nagamatuod nga ang hamiling anak sa lungsod sa Malabuyoc, Sugbo nga si anhing Segundino Devibar Tecson (S.D. TECSON) gipabarog sa pagpa-ila nga angay siyang hangpon sa pagtahod ug atimanon sa hingpit nga paghandom ang iyang ngalan, hiyas ug kinabuhi gikan karon hangtod sa kahangtoran!

Si S.D. Tecson malinawong mipanaw sa laing kalibotan kaniadtong Hulyo 12, 1982.—