LUHIN O KINATAWHAN SA MGA PUNGAN (GENDER OF NOUNS)
1. Panglalaki (masculine) — nagatumbok sa mga lalaki nga tawo o mga laki nga mananap.
-
- bana (husband)
-
- toro (bull)
-
- amahan (father)
-
2. Pangbabaye (feminine) — nagatumbok sa mga babaye nga tawo o mga baye nga mananap.
-
- inahan (mother)
-
- iyaan (aunt)
-
- anay (sow)
-
3. Di katino o pangsagaran (indefinite or common) — nagatumbok sa mga pungan nga mahimong lalaki o babaye.
-
- apo (grandchild)
-
- sulugoon (helper)
-
- baka (cow)
4. Wayluhin (neuter) — naglambigit sa mga ugbay nga walay kiye (sex).
-
- basahon (book)
-
- makina (machine)
-
- talad (table)
MGA DAGHANANG LUDLIS SA MGA PUNGAN (PLURAL FORMS)
1
. Mga Kapailin-ilian (Options):
a. Ang matag pungan unhan og mga:
- kamot (hand) -- mga kamot (hands)
- babaye (woman) -- mga babaye (women)
b. Unhan og unanggikit nga "ka-" ug sumpayan og taponggikit (suffix) nga "-an" ang gamotpulong nga pungan.
-
- hayop (animal) -- kahayopan (animals)
-
- langgam (bird) -- kalanggaman (birds)
-
- higala (friend) -- kahigalaan (friends)
-
2.
Mga Kapailin-ilinan sa mga langyawng pulong (Options for foreign words):
a. Kon sa usahan nga ludlis, mahimong unhan og mga:
-
- apostol (apostle) -- mga apostol (apostles)
-
- bokal (vowel) -- mga bokal (vowels)
-
b. Kon anaa na sa daghanan nga ludlis, dili na gamiton ang mga:
-
- konsonantes (consonants)
-
- apostoles (apostles)
-
- fans (mga magdadayeg)
-
k. Kon hubaron ngadto sa Sinugbuanon, sila unhan og mga:
-
- patingog (vowel) -- mga patingog (vowels)
-
- magdadayeg (fan) -- mga magdadayeg (fans)
-
3. May mga pungan nga anaa na sa daghanan nga ludlis:
-
- abog (dust)
-
- agiw (cinders)
-
- pabugnaw (refreshments)
4. May mga langyawng pulong nga nagtapos og "s" kon gamitan og langyawng pungway. Sa Sinugbuanon dili na sila magtapos og "s" kon gamitan og Sinugbuanon nga pungway.
-
- metro (meter) -- diyes metros -- napulo ka metro (ten meters)
-
- piye (foot) -- dos piyes -- duha ka piye (two feet)
-
- pulgada (inch) -- tres pulgadas -- tulo ka pulgada (three inches)
-
5. Kon ang pungan gihulagway sa mga daghanan nga pulingan o pungway, sama sa nagkalainlain (different), nagkadaiya (varied), daghan (many or plenty), pipila (some) diyotay (few), tanan (all), ubp., dili na gamiton ang mga ni unhan og unanggikit nga KA-, sama niining mosunod:
-
- daghan nga basahon (many books)
-
- diyotay nga tawo (few people)
-
- hinugpong nga kusog (combined strength)
-
- pipila ka magsusulat (some writers)
-
- gagmay nga tudlo (little fingers)
-
- tag-as nga buktonan (long sleeves)
-
Comments (0)
You don't have permission to comment on this page.