| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Ayaw, Nay! Ayaww!

Page history last edited by Edgar S. Godin 14 years, 6 months ago

Ni RODOLFO M. FLORENTINO

Oktubre 14, 2009

 

NAHINUMDOM ko sa una sa gamay pa kong bata. Mahimuot kong maghanduraw usahay. Mao man god ni: nanggukod man god kog mga piso sa among himungaang manok. Unya, inigpaduol nako sa nanagpiyak nga mga piso nga mora nag gilayasan sa ilang espiritu, labkan sab ko dayon sa ilang inahan, hangtod nangabagras ang akong panit sa tiil ug bukton agi sa kuko sa bangis nga himungaan. Nanakit usab ang akong bukubuko agi sa bunal sa mga tiil niini. Motagubtob god kong maigo. Haskang isoga!

 

Sama sa piso nga akong gikumkom, mitiyabaw ko! Apan walay puas ang labok sa naghuramentadong manok samtang sigeg gukod nako. Hangtod nadagma ko ug akong nabuhian ang kinumkom nga piso. Midagan dayon kini ngadto sa mungaan ug giluoban sab dayon kini.

 

Puwerteng nakahilak nako dihang nahiabot ang akong inahan. Iya ko dayong gigakos ug gipahiran sa mga luha. Sa gabakho kong tingog ako siyang gisuginlan sa nahitabo dihang iya kong gisukit-sukit. Apan nakapanghesus ug nahikatawa siyag kalit dihang iyang nasuta gikan nako ang rason nganong dakpon man nako ang mga piso. Kinsa bay dili mahikatawa kay tiaw mo bay kan-on man nako ang mga piso, pananglit nga akong hisakpan.

 

Mao man god ni, gipakaon man god ko nila (mama ug papa nako) og balut, nga gikan sa among pugaran. Dili sab kadto binugok kay diha may piso. Itlog tos among manok, dili sa itik. Igsoon to sa gipanggukod nakong mga piso nga wala tawon kalingkawas sa nagputos nga alukaba maong nahimong balut. Nahigalam kog kaon mao tong akong gipanggukod ang buhing mga piso kay sa akong hunahuna lamian to kaayo kay kauban god sa akong gikaong balut. Pastilan! Mahimuot lagi kog maayo sa matag higayon nga ako ning mahinumdoman.

 

Apan dili sa kananam sa balut ang dagan ning atong estorya. Ato ning isentro ngadto sa dakong gugma sa inahan ngadto sa iyang mga anak. Gugma nga dili gyod uyamot hitupngan. Tiaw mo bay, gamayng pagkadagma ra nato naa dayoy moagakay ug mosapwang kanato. Mopahid sa atong mga luha ug mobu’ng sa atong mga bagras. Sama kaisog sa mungaan, manglabok kon adunay manghalit nato. Tungod lagi kay inahan. Dili ba nga gipakita man kini ni Birhen Maria dihang gisakit na si Ginoong Hesus Kristo? Hapit na gani siya kahubsi sa luha niadtong mga higayona. Pero bisan sa katalagman nga gisagubang gikan sa mapintas nga mga sundalong Hudiyo, nakig-unong kini hangtod sa kamatayon sa iyang bugtong anak. Maingon lagi natong pu’nga, hangtod sa kataposang pinitik sa kasingkasing sa atong inahan, anaa sila andam makig-unong kanatong ilang mga anak.

 

Apan ngano ug naunsa ba ni karon, nga nia may inahan nga mipatay og hurot sa upat niya ka anak? Nganong midangat man niini ang tanan? Mga pangutanang atong subayon aron atong hikaplagan ang gamayng kahayag sa mga tubag. Ako ning gipatuloan og singot aron atong masusi pag-ayo ang mga tinubdan sa maong hitabo. Aktuwal nako kining gisuta. Wala nako baleha ang nagpamahit nga init sa Adlaw ug ang paglatas sa mahabog nga kabukiran lamang ato kining kahisgotan ning panid sa Bisaya.

 

Kini ang estorya: Alas 7:30 sa buntag, Septiyembre 3, 2009, sa Sitio Manganese, lungsod sa Calatrava, Occidental Negros, mingtiyabaw ang kalag sa upat ka inosenteng linalang, dihang gipangtikwang sila sa ilang kaugalingong inahan sa mga unom ka piye nga kahabogon sa pangpang. Sa ubos gisawo sila sa linaw sa kamatayon. Wa hinuon sila mangamatay dihadiha, apan milukso usab ang inahan ug didto gimudmod pag-ayo sa tubig ang upat ka anak ug gipangdasok sa sukib nga bahin sa gamayng linaw. Miburo ang tubig hangtod nangamatay intawon ang gagmayng mga anghel. Walay laing tawo sa palibot niadtong mga tungora.

 

Alas 6:30 sa sayong buntag sa nahisgotang petsa, matod sa asoy kanako ni Brgy. Tanod Judito Roa Bocal, nangayog asukal kaniya si Herminiano Alvarez Bahibag kay ipakaon sa asawa niini nga miinom og gas nianang gabhiona. Ang asukal ipalamoy niya sa asawa aron moursa ang hilo nga dala sa giinom nga gas. Si Herminiano, 37 anyos, maoy amahan sa upat ka biktima ug bana sa suspetsadong inahan.

 

Human kahatagi sa gipangayo miuli dayog dali si Herminiano sa balay sa iyang inahan, diin didto sila mangatulog uban sa iyang asawa ug mga anak niadtong gabhiona. Pero wala na niya hiabti ang iyang asawa kay miuna kinig uli dala ang upat ka anak. Subay sa sapa sa Manganese gisundan kini ni Herminiano, apan dako kaayo ang iyang kahikurat pag-abot pa niya sa kawa-kawa sa gamayng linaw nga may giladmon nga mga pito ka piye ug sa kalaparon nga mga usa ra ka dupa sa pikas ug pikas nga tampi, kay misugat man sa iyang panan-aw ang mapait nga hitabo. Pulos man god nanglutaw sa tubig ang patayng mga lawas sa iyang mga anak. “Nangaligo ra man na sila diha!” Tubag ni Florenia dihang gipangutana sa bana og giunsa niini ang ilang mga anak. Gidali-dali pagpangluwas sa amahan ang mga anak, sa pamasin nga aduna pay nahibiling buhi. Apan wala na siyay nahimo. Patay na silang tanan.

 

Matod pa ni Tanod Bocal nga maoy unang nakarespondir sa scene of the crime, mao gyoy iyang hiabtan nga gihal-id na sa batohon ug mamala nga bahin sa sapa ang tulo ka bata. Ang kamagulangan sige pang gitabang sa amahan. Diha ra usab ang inahan nga gatuk-ong sa kilid sa sapa. Basa kini ug gatungok. Dili maestorya. Tulala.

 

Segun sa blotter sa Calatrava PNP nga gipatala ni Herminiano, ang mga biktima mao ang iyang mga anak nga sila si Flora Mae Lean, 4; Joseminio 8; Veronica 6; ug Jun, 11 ka bulan pa lang ang panuigon. Ang upat gipamatay sa iyang asawa nga si Florenia pinaagi sa paglumos niini sa tubig sa naasoyng dapit.

 

Wala mag-usik og panahon ang responding team sa Calatrava PNP nga gipangulohan ni P/Insp. Danilo Zuniega, dihadiha gisikop nila ang kriminal nga inahan ug gikarsel. Milutaw sa ilang imbestigasyon nga ang inahan maoy nagpatay sa upat ka anak.

 

Sa unang adlaw hangtod sa ikatulong adlaw, dili maestorya sa eksakto ang suspetsadong inahan. Kanunay kining maghinuktok nga morag blangko ang panghunahuna. Ang mga tawong makasud-ong kaniya moingon: nalisoan kini sa pangisip! Nga dili kalikayan magpasakit pa og sulti niya. Pagkawalay puangod nga pagka inahan! Maayo pag gipanghatag na lang to nimo ang imong mga anak! Matod pas mga tawo nga nanglili sa karsel.

 

Mga lima ka adlaw human sa maong hitabo ako siyang nahinabi, tarong ang iyang mga tubag sa akong mga pangutana. Dili siya buang sa akong paminaw. Matod niya, nabughat siya. Pinangga kuno niya ang iyang mga anak. Wala hinuon siyay tubag sa akong follow up nga pangutana nga: imo man kahang pinangga, unya nganong imo mang gipanglumsan? Migawas sa estorya sa suspetsado nga depressed siya. Nga matod gani niini dili na niya maantos ang tuman nga kapobrehon sa panginabuhi. Obrero ra sa asyenda ang iyang bana. Apan rason ba ning tarong, aron lang patyon ang iyang upat ka anak?

 

Nahinuklog pa gyod ko dihang akong nahibaw-an nga sa dihang gilubong na ang upat ka bata nga wala gani maembalsamar, gilumpong ra intawon kini sa usa ka lungon. Pagkamakaluluoy!

 

Sa pagkakaron, kaso nga parricide ang gipangatubang nga kaso ni Florenia. Sa ako kining gisulat mga duha ka semana na ang minglabay human sa makapanglimbawot sa balhibong hitabo, giagi pag-confine sa Calatrava District Hospital ang suspetsado kay nagluya ang lawas niini sulod sa karsel tungod sa pipila gyod ka adlaw nga wala kini mokaon.

 

Sa pagkakaron, ang bana nga si Herminiano atua na nanimuyo sa Sitio Carbon, Brgy. Hilub-ang sa lungsod gihapon sa Calatrava.

 

Sa pikas bahin, gusto diay nakong pasalamatan ang duha ka Barangay Tanod sa Brgy. Cambayobo. Sila si Judito Roa Bocal ug Ludy Sulitas. Sila ug si Kanhi Brgy. Kgd. Cesar Actoy maoy naggiya kanako aron mahidangat sa crime scene. Salamat sa gipatulo ninyong singot, mga Abay.

 

Sa dili pa ta manamilit, hinuktokan sa kuno natog kadiyot. Nganong nahitabo man ning hitaboa? Asa na man diay tong gugma nga gihubit nato ngadto sa unahan? Dako bang rason ang pagkaliso sa maayong pangisip aron himoon kini niya ngadto sa iyang mga anak? Eksperto ray makatubag kay sila ra may nanagtuon unsay sulod sa atong utok. Aw, hinuon og mag-ingon ining estoryaha makaingon ko nga, maayo pay manok nato. Wala kahay demonyo nga naghunghong sa dunggan sa inahan, aron himoon kadtong maong krimen?

 

Tsk! Tsk! Tsk! Maayo pag wa na lang pakatawha tong mga bataa.—

 

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.