Ang Espesyal nga Gamit sa Apostrope sa Bisaya

Ang Espesyal nga Gamit sa Apostrope sa Binisaya

Ang ‘apostrope’ (apostrophe) nga sa komun (English standard) nga gamit nagpadayag o nagtimailhan sa mga letra nga giwagtang (omit) o gidugtong (contract) wala na gamita sa Bisaya o Binisaya gumikan (tingali) sa kadaghang omission ug contraction diha sa Binisayang han-ay nga makahasol kaayo sa pagsulat ug bisan sa panan-aw. Gawas pa, gumikan sa kadaghan niini diha sa Binisaya, sagad hinuon nga dili na ma-consistent sa paggamit. (Angay timan-an nga ang mga partikulo, preposisyon, panugtong kun conjunction, ubp. mahimong idugtong {contract} pagsulat sa atong pinulongan.)

 

Matikdi:

 

• Standard: Iya’ng gidali-dali’g habhab ang isda’ng tinap-anan.
• Sa Karon: Iyang gidali-dalig habhab ang isdang tinap-anan.
• Gigikanan: Iya nga gidali-dali og habhab ang isda nga tinap-anan.

 

Ang laing gamit sa apostrope

 

Sa bag-ong paagi, ang apostrope gigamit gihapon apan isip timaan na lang sa painat nga litok sa gimubong mga pulong (shorten) nga nagtapos og katingog (consonant).

 

Pananglitan:

 

• salag-- nga litokong "sa’g"
• halas-- nga litokong "ha’s"
• pulong--ngadto sa "pu’ng"
• palad-- nga litokon nang "pa’d"
• balay-- litokong "ba'y"
• tulog-- ngadto sa "tu'g"
• ulod -- ngato sa "u'd"
• madam-- ngadto sa "ma'm" (dili na "ma'am". Hinuon, kon ipabilin kini sa iyang orihinal isip pulong langyaw (English), nan, ang "ma'am" maoy masunod.)

 

Apan, sa mga painat nga litok sa gimubong pulong (shorten) nga nagtapos og patingog (vowel), ang apostrope dili na usab gamiton.

 

Pananglitan:

 

• wala-- nga litokong "wa"
• dili-- nga litokong "di"
• malala (makamandag)-- nga litokong "mala" o sa mas gimubo nga "la"
• pulo (island)-- ngadto sa "pu"

 

Ang kanhing kombensiyon

 

Kaniadto, naandan kining sulaton pinaagi sa pagpabilin sa usa ka patingog (vowel) ug ang konsonant lang ang giwagtang sama sa: madam-- nga nahimong "ma'am", malala nga gihimong "mala'a", "pulo" ngadto sa "pu'o", ubp.

 

Apan namatikdan namo (base usab sa komento sa mga magbabasa sa Bisaya) nga kining maong kombensiyon dili tukma diha sa konsepto sa gisagop natong alpabeto sanglit, base niini, pagabasahon man gayod nato ang matag letra (a, e, i, u, o). Nga tungod niini, ang "ma'am" basahon na nuong "ma-am", ang "mala'a" hisaypan pagbasa nga "mala-a", ang "wala" kuyawg mahimong "wa-a".--(E.S. Godin)