APAS-SUMPAY SA PANITIK


Ni GREMER REYES

Bisaya, Oktubre 16, 2013

 

MIAMAG ang akong tangkilepono. Usa ka Israel Ybañez ang miteks: Gitubag ka. Naa sa Bisaya. Natambulingaw ko. Ngano man diay? Unsay gitubag? Mibiya ko sa buhat ug milakaw nga makapalit og hulad sa Bisaya Magasin nga matan-aw ang giingon sa nagpahibalo nga naay mitubag sa Bisaya kon unsa.

 

Kahimuot ko na man. Ang nasulat ko diay nga artikulo nga napatik sa Bisaya bahin sa panitik ang nakapatangkag sa dunggan sa higala kong si Ernesto Lariosa nga usa sa inila ug bantogang magsusulat ning Bisaya.

 

Wala koy ngil-ad nga tinguha sa pagsulat sa mao nga artikulo. Nasubo lang ug mipahungaw sa akong gibating kahingawa sa walay panaghiusa sa mga Cebuano sa pinulongan nga Sugboanon.

 

Si Erning nagsulti, usa ka higayon sa among paghisgot-hisgot sa panulat, nga siya gikuha ni Atty. Pacheco Seares, Sun Star Cebu Editor ug Superbalita Editor-In-Chief puli ni Wene Seco nga mitaliwan sa laing kalibotan. Napanunod niya ang suliran sa spelling sa Cebuano nga naabtan sa kamatayon nga wa mahusay sa tawo. Mao nga mipatawag siyag tigom (exclusive) sa editorial staff ug publisher. Kadaghan nahimo ang panagtagbo.  Ug namugna ang nasulat niyang Tamdanan (Style Book), matod ni Erning, alang sa editor, reporter, encoder ug proofreader sa Superbalita.

 

Gipanghimakak ni Erning nga siya wala mahimuot sa spelling (panitik) nga gigamit sa Bisaya Magasin. Nganong nagbuhat man siyag iyang lagda? Unsa diay kining iyang Tamdanan nga iyang namugna nga masunod nga standard nga panitik sa editor, reporter, encoder ug proofreader sa Superbalita? Dinha na ang Bisaya. Nakaugmad na ang mantalaan og panitik nga sayon sa pagbasa ug pagsulat. Unsay ipasabot nga nagbuhat man siyag iyang lagda?

Tungod lang kay nagkagubot ang mga tawo sa Superbalita kon unsay spelling nga matuman?  Nganong wa na man lang siya mangayog kopya sa Lagda sa Panitik sa Bisaya nga kita magkahiusa sa panitik sa pinulongan tang Binisayang Sinugboanon?

 

Miingon si Erning sa iyang tubag sa nasulat ning tagsulat nga: Sa among dictum, “we spell as we pronounce”. Mao ba? Ang iya ba ug ang akoa mao ang standard nga pronunciation sa Binisayang Sinugboanon?  Unsa man sa taga Catmon ug sa silingan nilang lungsod sa Dalaguete

 

Sa tan-aw ko, iya-iya ang diction kun litok sa pulong sa lainlaing dapit sa lalawigang Sugboanon. Hangtod nga wala pay convention nga maghusay sa unsay tukma way usa nga makapangangkon nga awtoridad sa pinulongan nga Sinugboanon.

 

Ug tan-awa, gisabod pa niya sila si Dr. Erlinda Alburo ug si Dr. Resil Mojares, inilang mga linguist sa University of San Carlos sa pagpaila sa duha nga anaa sa iyang habig. Apan naa pa man tingali si Edgar Los Banos sa UC (University of Cebu ), ang magtutudlo ning inilang tulunghaan sa dakbayan midangop kang Professor Resil Mojares nga natambulingaw sa unsay magamit nga tukmang panitik nga Cebuano. Gitubag siya ni Professor Mojares nga ang panitik sa Bisaya Magasin ang husto.--

 

Timang: